Rioja, oorspronkelijk pelgrimswijn

De Weg van Santiago heeft vele beginpunten, maar de meeste pelgrims, die vanaf de 12de eeuw het heilige graf van de apostel Jacob (Santiago of -in het 'gallego'- Xacobo) bezochten, namen de moeilijkste weg over de Pyreneeën en kwamen zo onvermijdelijk door de streek van La Rioja. Getuigen uit die tijd zijn de laat-romaanse en vroeg-gothische kerken en kloosters, die langs de weg zijn terug te vinden, pleisterplaats voor duizenden gelovigen, die er dankbaar konden uitrusten van de vermoeienissen en van de gastronomie genieten. Vooral de wijn moet hun erg naar de zin zijn geweest, de ons allen bekende Rioja-wijn.

De regio La Rioja onleent zijn naam aan een zijrivier van de Ebro, de Rio Oja. De oevers van de Ebro zijn ook het gebied waar al sinds Romeinse tijd wijnen worden geproduceerd.De hoofdstad Logroño lig in het centrum van dit gebied. Ook Haro, in het westen, herbergt vele 'bodegas', wijnhuizen. In dit plaatsje wordt ieder jaar op 29 juni het wijnfeest, 'La Batalla de Vino' gevierd. 

Wijnsoorten
Rioja is vooral gewaardeerd vanwege zijn  rode wijnen, vaak fruitige en elegante wijnen met een rijke schakering aan smaken. Iie in tegenstelling tot vele andere wijnen, die vaak nog enige tijd moeten liggen, verlaten ze de 'bodegas' niet voordat ze op dronk zijn. Dat maakt het aanbod erg gevariëerd: 'Cosecha' (oogstwijn) of 'Jóven' (jong), 'Crianza' (één jaar op het eiken vat en één jaar op de fles), 'Reserva' (één jaar op het vat en twee jaar in de fles) of 'Gran reserva' (twee jaar op het vat en drie jaar op de fles).

Witte wijnenhebben over het algemeen een mindere kwaliteit, al komt daar verandering in. Van oudsher hadden de witte Rioja wijnen een rijpe, volle maar vaak wat oxydatieve smaak. Met de nieuwe technologiën weet men ze echter steeds fruitiger te maken. Ze worden overigens op een vergelijkbare wijze op bewaarperiode ingedeeld. Zo wordt de 'Gran Reserva' -met houtrijping dus- ook in wit en rosé gemaakt, maar zijn ze wel nogal zeldzaam.

Druiven
Vanwege de hoge kwaliteit van de wijn is La Rioja vanaf 1993 het eerste wijngebied dat de hoogste Spaanse wijnclassificatie, 'Denominacion de Origen Calificada', mocht voeren. Volgens deze regulering mogen druiven voor Rioja wijnen ook uit Navarra en het zuiden van Baskenland komen.

De 'Tempranillo' is de meest gebruikte druif voor de rode wijn -zo’n 80% van het areaal is hiermee bebouwd, met de 'Garnacha'-druif als goede tweede plaats, met 8%. De 'Tempranillo' wordt dan ook vaak vermengd met deze 'Garna cha' of de 'Mazuela'-druif. Voor de witte wijn zijn de 'Viura' en de 'Malvasia'-druiven populair. Daarnaast zijn er verschillende inheemse druiven, die sinds enkele jaren zijn toegestaan, zoals de 'Tempranillo Blanco', 'Turruntés' en 'Maturana Blanca'.

Verdeling
De wijnstreek Rioja is verdeeld in drie subregio's:
- In het westen, ten zuiden van de Ebro, de 'Rioja Alta', met grote bodega's die de regio eeuwen geleden al op de kaart zetten. Op de kalkrijke bodems groeit vooral de Tempranillo, met fruitige, elegante rode wijnen met niet al te veel alcohol als resultaat..

- In het oosten de 'Rioja Baja', tussen La Rioja en Navarra, kwalitief gezien de minst interessante van de drie. De wijnen zijn vaak krachtiger dan in de andere subregio´s.
- Ten noorden van de Ebro de 'Rioja Alavesa', waar vooral kleinere wijngaarden te vinden zijn, beheerd door families. Ook hier groeit de Tempranillo, op glooiende, op het zuiden gerichte kalkrijke hellingen, en zijn de rode wijnen fruitig.


Dankzij een vochtig continentaal klimaat ligt de gemiddelde jaartemperatuur op zo’n 14°C -in de winter  ca. 5°C en in de zomer rond de 35°C. Net ten noorden van het gebied ligt het Cantabrische gebergte, dat de invloed van de koude oceaanwind beperkt. Met een jaarlijkse neerslag van niet meer dan 400 millimeter valt niet veel regen, maar dan wel met de benodigde regelmaat.

Nieuwe D.O.
Op dit moment, in  2016, zijn er 42 kleine bodega´s in  de 'Rioja Alavesa' die uit de D.O.C. Rioja willen stappen en een nieuwe D.O. ('Denominación de Origen') willen, genaamd 'Viñedos de Álava'. Dit heeft alles te maken met hun kleinschaligheid tegenover de immens grotere productie van bodega's in de andere subregio's, waardoor de prijzen voor hen te laag zijn geworden. Volgens een schatting gaat het om ca. 14 miljoen flessen tegenover 400 miljoen in totaal.